ที่มา ข่อยเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดบริเวณเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น พม่า ไทย ลาว กัมพูชา มาเลเซีย เป็นต้น จากนั้นได้มีการกระจายพันธุ์ไปยังภูมิภาคใกล้เคียงในบริเวณเอเชียใต้ จีนตอนใต้รวมถึงหมู่เกาะในแปซิฟิก ซึ่งในปัจจุบันนี้สามารถพบเห็นข่อย ได้ทั่วไปในหลายประเทศของทวีปเอเชีย เช่น ไทย พม่า อินเดีย ศรลังกา จีน มาเลเซีย ฟิลิปินส์ เป็นต้น สำหรับในประเทศไทย สามารถพบเห็นได้ทั่วทุกภาคของประเทศ โดยมักจะพบได้ตามที่ลุ่มของป่าละเมาะ และป่าเบญจพรรณทั่วไป

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้ต้นขนาดเล็ก ถึงขนาดกลาง สูง 5 – 15 ม. ลำต้นค่อนข้างคดงอ เป็นปุ่มปม หรือเป็นพู เป็นร่องทั่วไป อาจขึ้นเป็นต้นเดี่ยวหรือเป็นกลุ่ม แตกกิ่งต่ำบางครั้งพบว่าเกือบชิดดิน เรือนยอด เป็นรูปทรงกลม หรือรูปทรง หรือรูปทรง กระบอกทึบหรือรูปเจดีย์ กิ่งก้านสาขามาก กิ่งอ่อนมีขนสากทั่วไป เปลือกนอก สีเทา ขรุขระอันเนื่องมาจากกิ่งที่เคยแตก เปลือกใน สีเป็นเส้นใยสีขาว เมื่อสับเปลือกจะมียางสีขาว เหนียวซึมออกมา ใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปใบรีแกมรูปไข่กลับ บางทีเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูนกลาย ๆ กว้าง 2 – 3.5 ซม. ยาว 4 – 7 ซม. โคนและปลายใบสอบทู่ ๆ เนื้อใบค่อนข้างหนา ผิวสากเหมือนกระดาษทรายทั้งสองด้าน ท้องใบสีจางกว่าหลังใบ เส้นแขนงใบมี 7 – 12 คู่ แตกเยื้องกันไปปลายเส้นจะจรดกับเส้นถัดไปก่อนถึงขอบใบ เส้นใบย่อยแบบร่างแหหยาบ ๆ เห็นชัดทางด้านท้องใบ ขอบใบจักเป็นฟันเลื่อย ไม่ค่อยเป็นระเบียบนัก ก้านใบสั้นมากแทบถือว่าไม่มี ใบอ่อน สีเขียวอ่อนใส ใบแก่ สีเขียวเข้มทึบ ๆ  ดอก ดอกเล็ก ออกเป็นช่อ สีขาวหรือเหลืองอ่อน ออกตามปลายกิ่ง ออกเดี่ยว ๆ แต่รวมกันเป็นกระจุก ดอกเพศผู้กับเพศเมียอยู่ต่างดอกกัน กลีบรองกลีบดอก มี 4 กลีบ และติดอยู่จนกลายเป็นกลีบจุกผล แต่ละกลีบโค้งงุ้ม และเกยซ้อนกันบริเวณขอบกลียด้านข้าง ดอกเพศผู้สีเขียวอ่อน แต่ละดอกมีเกสรผู้ 4 อัน ติดทะแยงกับกลีบฐานดอก รังไข่กลม เกลี้ยงอยู่เหนือโคนกลีบฐานดอก และเกสรเมียภายในมีช่องเดียว มีไข่อ่อนหนึ่งหน่วย หลอดท่อรังไข่มีสองหลอดคล้ายเส้นด้าย หลอดนี้จะติดที่ผลต่อไป ผล ผลสด กลม เมล็ดโตขนาดเมล็ดพริกไทย ล่อนหรือเป็นสองพูเล็ก ขนาด 5 มม. มีเนื้อเยื่อหุ้ม ผลแก่จัดสีเหลือง เมล็ดกลมแข็ง ๆ ซ่อน อยู่ ในเนื้อเยื่อหุ้ม 1 เมล็ด ก้านผล ยาว 2 ซม.

การขยายพันธ์ุ ข่อยสามารถขยายพันธุ์ได้โดยการเพาะเมล็ดและการปักชำ แต่การปักชำต้นข่อยนั้น จะนิยมใช้รากมาปักชำมากกว่าใช้กิ่งปักชำ เพราะจะเจริญเติบได้รวดเร็วกว่าส่วนการขยายพันธุ์ข่อยโดยใช้เมล็ดสามารถใช้เมล็ดแก่ที่สุกแล้วจากต้น หรือ เมล็ดที่ร่วงจากต้น นำมาปลูกในกระบะเพาะเมล็ด หรือ กระถางขนาดเล็ดให้เป็นต้นกล้าแล้วจึงนำไปปลูกบริเวณที่ต้องการต่อไป ทั้งนี้ข่อยเป็นพืชที่สามารถเจริญเติบโตได้ดีในทุกสภาพดิน และทนต่อสภาพแห้งแล้งได้ดี แต่การเติบโตจะช้านานหลายปีกว่าจะได้ต้นใหญ่