ต้นสวอง (Sa wong)
ชื่อท้องถิ่น : ตีนนก สมอตีนเป็ด
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Vitex limonifolia Wall. ex Walp.
วงศ์ : Lamiaceae
ข้อมูลทั่วไป
ลักษณะทั่วไป ไม้ยืนต้น ผลัดใบ สูง 10–20 ม. ลำต้นแตกกิ่งต่ำ เปลือกสีน้ำตาลแกมเหลือง กิ่งอ่อนมีขนปกคลุม ใบประกอบรูปนิ้วมือ เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ก้านช่อใบยาว 5–16 ซม. มีครีบแผ่ออกทั้งสองข้างตลอดความยาวของก้าน กว้าง 1–6 ซม. มีใบย่อย 3 ใบ แผ่นใบย่อยรูปรี หรือรูปรีแกมรูปไข่ กว้าง 5–7 ซม. ยาว 11–23 ซม. ปลายเรียวแหลม หรือมน โคนสอบแหลม ผิวด้านบนมีขนประปรายโดยเฉพาะบริเวณเส้นกลางใบ ด้านล่างมีขนนุ่ม เส้นแขนงใบย่อย 17–27 คู่ ก้านใบย่อยสั้น ดอก สีชมพูแกมม่วง ออกเป็นช่อแยกแขนงที่ปลายกิ่งและตามง่ามใบใกล้ปลายกิ่ง ผล รูปกลม มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 0.5–0.6 ซม. มีเนื้อบางๆ หุ้ม ฝาปิดขั้วผลยาวประมาณหนึ่งในสี่ของตัวผล ผลแก่สีม่วงคล้ำถึงดำ มี 1 เมล็ด สวองมีการกระจายพันธุ์ในป่าเบญจพรรณแล้งและป่าดิบแล้ง ทั่วทุกภาคของประเทศ ที่ความสูงเหนือจากระดับทะเลปานกลาง 100–800 ม.
การใช้ประโยชน์ในทางเศรษฐกิจ
เนื้อไม้สวองมีความแข็งแรง ทนทาน สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในงานก่อสร้างบ้านเรือน ทำที่อยู่อาศัย เครื่องมือทางการเกษตร หรือปลูกเป็นไม้ประดับ ให้ร่มเงา
สรรพคุณทางการแพทย์
1. ลำต้นหรือราก ต้มน้ำดื่ม แก้ริดสีดวงจมูก รักษาโรคกระเพาะอาหารอักเสบ ถ่ายเป็นมูกขาว
2. แก่น ต้มน้ำดื่ม แก้ปวดเมื่อย แก้ปัสสาวะขัด
ข้อแนะนำและข้อควรระวัง
สำหรับการใช้สวองเป็นสมุนไพร ในการบำบัดรักษาโรคต่างๆ ควรระมัดระวังในการใช้เช่นเดียวกันกับการใช้สมุนไพรชนิดอื่นๆ โดยควรใช้ในขนาด และปริมาณที่เหมาะสมที่ได้ระบุไว้ในตำรับตำราต่างๆ ไม่ควรใช้ในขนาดที่มากจนเกินไปหรือใช้ต่อเนื่องกันเป็นระยะเวลานานจนเกินไป เพราะอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาวได้ สำหรับเด็กสตรีมีครรภ์ หรือ ผู้ป่วยเรื้อรังก่อนจะใช้สวองเป็นยาสมุนไพรควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก่อนทุกครั้ง
อ้างอิง
กำลังรวบรวมข้อมูลเพื่อใช้ในการอ้างอิง
